Jak określić cel, żeby dało się go zrealizować?

Do osiągnięcia celu potrzebny jest …. cel. Ale nie byle jaki, tylko  sformułowany tak, żeby można było go osiągnąć. Brzmi jak masło maślane?

Co chcesz osiągnąć?

Gdy podejmujesz się ćwiczenia i pracy to stawiasz przed sobą cele w danej sesji? Czy wiesz po co podejmujesz to działanie? Czy wiesz do czego dążysz? Żeby grać lepiej, żeby się rozwinąć, żeby dostać maks punktów, albo zdobyć nagrodę w konkursie. Wszystkie te cele mają jedną wspólną cechę – są sformułowane tak, że trudno o kontrolę i możliwość panowania nad tym czy je osiągniesz czy nie.

Skup się na tym co możesz kontrolować

W muzyce jednym z najważniejszych elementów jest ustalanie takich celów, których osiągnięcie jest pod Twoją kontrolą. Uzyskanie pierwszej nagrody w konkursie, zdobycie miejsca w orkiestrze podczas przesłuchań, uznania publiczności czy uzyskanie konkretnej oceny/liczby punktów na egzaminie to cele, które są w dużej mierze poza Twoją kontrolą. Nigdy bowiem nie wiesz w jakim kontekście przyjdzie Ci realizować taki cel. Czy będzie ktoś ździebko lepiej przygotowany? A może tym razem egzaminatorzy będą bardziej rygorystyczni niż zwykle? Albo trafisz akurat na publiczność, której preferencje leżą w innej estetyce? Zresztą czy istnieje możliwość aby zadowolić każdego? Pewnie, że nie! Zawsze się znajdzie ktoś, komu nie będzie pasowało to jak wykonujesz swoją muzykę i to jest OK. Tak samo OK jest to, że Tobie podoba się taki a nie inny wykonawca – każdy z nas jest inny i dla każdego liczą się inne aspekty estetyki wykonania itd.

Jak w takim razie formułować cele, aby je móc osiągnąć?

Cel, aby był osiągalny musi mieć właściwości zwiększające szansę sukcesu.

Właściwości dobrze skonstruowanych celów ciągle się gdzieś  przewijają. Jak one się jednak mają do celów i ćwiczeń wyznaczanych przez muzyków?

Określ cel precyzyjnie

Im bardziej specyficzny cel, tym dokładniej będzie możliwe aby sprawdzić czy został osiągnięty. Specyficzne i precyzyjne cele łatwiej rozpracować pod kątem konkretnych kroków, które musimy podjąć, żeby je osiągnąć. Czyli zamiast – wykonać ten utwór lepiej niż ostatnio, możesz wyznaczyć sobie opanowanie konkretnych elementów w danym utworze, albo sposobu ich wykonania.

Ustal cel, który dasz radę osiągnąć (biorąc pod uwagę różne czynniki)

Kiedy formułujesz cel tak daleko, że nie wierzysz w to, że można go osiągnąć, to szybko spadnie Twoja motywacja do jego realizacji. No bo jaki sens angażować czas i środki na realizację, czegoś co jest nieosiągalne? Cel powinien być więc w zasięgu Twoich możliwości, jednak nie za łatwy, aby jednak jego osiągnięcie wymagało z Twojej strony trochę wysiłku. Coś co osiągamy bez wysiłku też może sprawić że spadnie nam motywacja do działania.

Biorąc pod uwagę możliwość osiągnięcia celu miej w pamięci nie tylko charakterystykę utworu, który będziesz wykonywać ale też kontekst (koncert, egzamin, konkurs) oraz czas jaki masz na przygotowania.

Określaj czas dla poszczególnych celów

Jeśli planujesz rozgrzewkę, to ustal ile ona zajmie. Jeśli chcesz ćwiczyć artykulację czy dynamikę to na to też ustal określony czas. Nie ma nic gorszego niż enigmatyczne cele, których realizacja jest odłożona na wieczne kiedyś lub niesprecyzowana w ogóle. Ustalenie konkretnego czasu realizacji celu zwiększa szansę na jej osiągnięcie właśnie dlatego, że ułatwia planowanie.

To działa zarówno wewnątrz krótkich sesji, gdy kolejne ćwiczenia czy mniejsze cele mają swoje ramy czasowe, jak i w obrębie większych planów. Ustal sobie określone ramy czasowe dla kolejnych kamieni milowych w swojej karierze. W takim przypadku kolejne mniejsze kroki do realizacji tych większych celów też będą miały ramy czasowe, albo przynajmniej będzie to bardziej widoczne, że tak jest.

Rozkładaj słonia na kawałki

Dany cel będzie łatwiej osiągnąć, jeśli rozbijesz go na kawałki. Często ciężko nam zmierzyć się z wielkim problemem, bo nie wiemy od której strony się za niego zabrać. Jednak cel możemy rozdzielić na mniejsze cele i zadania. Jeżeli Twoim celem jest opanowanie jakiegoś utworu do końca czerwca na potrzeby konkursu to aby go osiągnąć możesz ustawić mniejsze kroki w postaci kolejnych sesji na których rozpracowywać będziesz jego strukturę, następnie ćwiczyć poszczególne jego elementy, zwiększać systematycznie tempo wykonania itd.

Skup się na procesie

Ja wiem, że to niekoniecznie musi być oczywiste, ale cele w postaci wygrana w konkursie czy dobra ocena poza tym, że są częściowo poza Twoją kontrolą to dodatkowo skupiają się na ostatecznym wyniku i to wcale nie jest dobre.

Co jest ważne i (szczególnie w sytuacji już właściwego występu na pewno bardziej pomoże niż myślenie o wyniku) to skupienie na procesie. Szczególnie gdy jesteśmy podczas konkursu, koncertu czy przesłuchania albo egzaminu myślenie o tym, że chcę wygrać/zdobyć angaż/zdać najlepiej podczas właściwego wykonywania muzyki może sprowadzić Cię na niewłaściwe tory oceny, perfekcjonizmu i lęku przed porażką.

Zamiast tego warto skupić się na samym procesie gry. Na kolejnych elementach utworu, które będziesz grać odpowiednio głośno, tak dokładnie jak wtedy gdy się przygotowywałaś, we właściwym tempie itd. Skupienie na procesie i poszczególnych elementach utworu pomaga również gdy ćwiczymy i jeszcze nie mamy tej informacji zwrotnej w postaci ostatecznego wyniku.

Celowe ćwiczenie daje lepsze efekty

Wyznaczanie celów w pracy muzyka na każdym etapie rozwoju pomaga w osiągnięciu oczekiwanego poziomu i wspiera efektywne uczenie się. Warto więc poświęcić temu zagadnieniu trochę czasu. Badania pokazują, że to właśnie celowe uczenie się wyróżnia tych, którzy osiągają wysoki poziom mistrzostwa.

A jak Twoje ćwiczenia i cele? Napisz w komentarzu jakie cele sprawiają, że lepiej Ci się pracuje 🙂